Redaksiyon
Redaksiyon, Fransızca kökenli (rédaction) bir kelime olup, “yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getirme” anlamına gelmektedir.
Çalışma yapılacak metin; tez, bildiri veya makale gibi akademik bir metin olabileceği gibi hukuki, teknik veya medikal bir metin veya bir çeviri metni de olabilir. Hangi türde yazılmış olursa olsun, her metinde uyulması gereken kurallar ve dikkat edilmesi gereken hususlar söz konusudur. İşte redaksiyon, yazar veya çevirmen tarafından hazırlanmış metnin, yayımlanmadan önce uzman başka bir göz tarafından okunup gerekli düzeltmelerin yapılması işlemidir. Bu işlemi gerçekleştiren kişiye ise “redaktör” denir.
Redaksiyonun kapsamı nedir?
Redaksiyon kapsamında yapılacak işlemler genel anlamda dört başlıkta sınıflandırılabilir. Bunlar;
- Anlatım Bütünlüğü ve Tutarlılık: Metinlerdeki anlatım bozukluklarının giderilmesi, mantık hatalarının düzeltilmesi veya rapor edilmesi ve konu bütünlüğünün sağlanması.
- Akıcılık (Okunabilirlik): Karmaşık cümlelerin sadeleştirilerek daha anlaşılır hale getirilmesi, paragraf içi ve paragraflar arası geçişlerin sağlanması ve gereksiz tekrarların belirlenmesi ile ortadan kaldırılması.
- Stil Düzenlemesi: Metnin türüne (akademik, teknik, edebi vb.) uygun bir stil ve dil kullanıldığının kontrol edilmesi ve metnin istenilen ton ve üslupta olup olmadığının incelenmesi.
- Yazım ve Dil Bilgisi Kontrolü: Metindeki dilbilgisi hatalarının belirlenmesi ve düzeltilmesi, yazım ve noktalama hatalarının giderilmesi ve yanlış ya da uygun olmayan kelime kullanımının düzeltilmesi.
Ayrıca; isteğe bağlı olarak, farklı bir editör tarafından “son okuma” ve “biçimsel kontrol” (sayfa düzeni, paragraf stili, yazı tipi ve puntosu) gibi çalışmalar da yapılabilmektedir.
Redaksiyon çeşitleri
Redaksiyon yapılacak metnin özelliklerine ve yapılacak çalışmadan beklentilere bağlı olarak redaksiyon çalışmaları çeşitlenebilmektedir. Bu anlamda metnin özelliklerine göre redaksiyon çalışmaları akademik redaksiyon, çeviri redaksiyonu, yayın redaksiyonu, metin redaksiyonu, medikal redaksiyon ve teknik redaksiyon şeklinde çeşitlenebilir.
Örneğin bir çeviri metnine redaksiyon uygulanacaksa bu çalışma “çeviri redaksiyonu” olarak adlandırılır. Çeviri redaksiyonu, normal bir redaksiyondan farklı bir uzmanlık gerektirmektedir ve çeviri redaktörünün her iki dile de hâkim olması gerekmektedir.
Metin edebi bir eser, sözlük, ansiklopedi veya akademik çalışma olabilir. Bu sebeple redaksiyon işlemi sırasında kontrol edilip düzeltilecek yerler metnin türüne göre farklılık gösterecektir. Bu türlerden birisi de akademik çalışmalardır. “Akademik redaksiyon”a dair detaylı bilgi için lütfen buraya tıklayın.
Redaksiyon ve Kapsamlı Editörlük Kavramları
Editörlük ve redaksiyon hizmetlerinin birbirinden kesin hatlarla ayrıldığını söylemek güçtür. Bu konuda bir kavram karmaşasının olduğu görülmektedir. Kurumumuz, sunulan hizmetlerin daha iyi anlaşılması ve hizmet alan yazarların aldıkları hizmeti daha iyi kavrayabilmeleri adına “redaksiyon” ve “kapsamlı editörlük” işlemlerini eş değer hizmetler olarak tanımlanmıştır.
